YÜZME TEKNİKLERİ
KRAWL (Serbest); YÜZME TEKNIGI -
Krawl yüzme tekniginin gelisimi
Sportif yüzmenin baslangicinda, Ingiliz Yüzme Ekolü'nde yüzme teknikleri veya yarislara katilimlarinda herhangi bir kural sözkonusu degildi. Kurbagalamadan farkli olan yüzme sekillerine "serbest yüzme" adi verilirdi. Günümüzde bile, FINA'ya göre "serbest yarislarda yüzücüler istedigi yüzme stilini kullanabilirler. Ancak, ferdi ve bayrak karisik yüzmede, serbest yüzme, kurbagalama, kelebek ve sirtüstü disinda herhangi bir teknik kullanilabilir".
1840-1850 yillarinda kurbagalama tekniginden farkli olarak "över" yüzme teknigi gelistirilmistir. Bu teknikte, vücut yan yatay pozisyonda olup, tek bir kol yukaridan vücudun yaninda bacaklara dogru suyu çekerek hareket ederdi, diger kol ise sabit kalirdi. Bacak hareketi yan kurbagalama bacak hareketine benzerdi 1873 yilinda "trudgeon" teknigi ilk defa uygulanmisti. "Över" tekniginden farkli olarak "trudgeon" tekniginde her iki kol alternatif ve bacaklarla koordineli olarak hareket edip, daha büyük bir sürat yakalanabilirdi.
Günümüzde kullanilan ve bildigimiz krawl teknigi ilk defa 1897 yilinda avustralyali yüzücüler tarafindan uygulanmistir. En basinda, krawl teknigi özellikle yarislarin bitiminde, hiz kazanmak amaciyla kullanilirdi. Ancak 1911 yilinda amerikan yüzücü Duke Kahenamoku 100 yards serbest yansinda tüm yaris boyunca krawl teknigi kullanarak, dünya rekoru kirdi. Daha sonra 1922 yilinda Johny Weissmuller krawl teknigini kullanarak, 100 m serbest yansini bir dakikanin altinda yüzdü. Weissmuller'in kullandigi teknik günümüzde "klasik" teknik olarak kabul edilir: 6 bacak vurusuna 2 kol hareketi koordinasyonu kullanirdi; Vücudun suyun üzerinde yüksek bir pozisyonu vardi; Kollarin kayma süresi uzundu; Kolun suyu çekme hareketi kisaydi. 1930 yillarinda, krawl teknigi Japon yüzücüler tarafindan daha da gelistirilmistir. Japonlar bacak hareketine daha çok önem verip, 1932 yilindaki Dünya Sampiyonasinda 100 m serbest (0:58.2); dünya sampiyonu, Yasugi Miyazaki, iki kol hareketine on bacak vurusu koordinasyonu kullanirdi.
Ikinci Dünya Savasi'ndan sonra, Japon ve Avustralyali yüzücülerle rekabette olan Amerikali yüzücüler, krawl teknigini kol hareketi açisindan gelistirdiler. Amerikali uzmanlar kol hareketinde "omuz rotasyonu'nun önemini tespit ederek, kolun suyu çekme hareketinin daha uzun olmasina dikkat ettiler. Ayrica, sprint krawl ve uzun mesafe krawl tekniklerinde farkliliklar ortaya çikmaya baslamisti
Bilinen "bumerang krawl" teknigi Avustralyali yüzücüler tarafindan gelistirildi. Bu teknige göre, bacak hareketi sayisi azalip, kol hareketi frekansi yükselir. Uzun mesafe krawl yarisinda J. Comels 4 bacak vurusuna 2 kol hareketi kullanarak, olimpiyat sampiyonu olmustu. Kol hareketleri hizli oldugundan dolayi, suyu çekme hareketi kisa olup ve pasif evrede kollar düzgün olmazdi. Kollarin dirsekten sürekli fleksiyon yapmasi, kolu bir bumeranga benzetirdi.
1976 yilinda 100 m serbest yarisini 50 saniyenin altinda yüzen Amerikali Jim Montgomery'nin sprint krawl tekniginin temelinde, uzun kol hareketleri ve 6-2 koordinasyonu bulunmaktadir.
Krawl bacak hareketinin teknik uygulamasi
• Aktif hareket: Bacak hareketi kalça ekleminden yapilir. Hareketin baslangicinda diz hafif bükülür ve parmak uçlari sivri olup, içe dogru rotasyon yapar Dizin bükülmesi devam ederken, alt bacak ayakla birlikte asagiya dogru bir "kirbaç" seklinde hareket eder.
• Pasif hareket: Bacak geriye düz bir sekilde uzatilir ve topuk suyun üzerine çikana kadar devam eder. Genel hatalar:
• Dizin bükülmemesi ve bacaklarin gergin olmasi.
• Dizin fazla bükülmesi.
• Bilegin hiperekstensiyon yapmamasi ve bükülü olmasi
Krawl bacak hareketlerini ögretmek için kullanilabilen egzersizler
1. Suyun disinda, ayakta tek bir bacakla hareketin uygulanmasi.
2. Suyun disinda, asili pozisyonda, bacak hareketi uygulanmasi.
3. Bir cimnastik sirasinda yüzüstü yatay pozisyonda, bacak hareketinin yardimla ve ferdi olarak uygulanmasi.
4. Havuzun kenarinda oturarak, tek bacakla, daha sonra çift bacakla ve alternatif olarak bacak hareketi uygulanmasi. Bu asamada oyun da düzenlenebilir: "En uzaga kim su atar?"
5. Havuzun kenarinda yüzüstü yatay pozisyonda, tek bacakla ve daha sonra çift ve alternatif olarak bacak hareketinin uygulanmasi.
6 Suyun içinde, havuzun kenarini tutarak, egiticinin yardimiyla ve daha sonra ferdi olarak bacak hareketinin uygulanmasi.
7. Suyun içinde, havuzun kenarini .tutarak ve nefes alip-vererek bacak hareketinin uygulanmasi.
8. Duvardan iterek egiticiye dogru bacak hareketi ile ilerleme
9. Tahta ile yüzüstü yatay pozisyonda ilk önce nefes almadan, daha sonra nefes alip-vererek bacak hareketi ile ilerleme.
10. Mesafeyi arttirarak, tahta ile ve tahtasiz olarak bacak hareketi ile ilerleme.
11. Kollari öne uzatarak veya kollar vücut yaninda olarak bacak hareketi ile ilerleme.
12. Tahta ile veya tahtasiz ayak paletleri ve bacak hareketleri ile ilerleme.
Krawl kol hareketinin teknik uygulanmasi
Aktif hareket: Kolun suya girisi ve suyun tutulmasi evresinde, kol suya girerken yatay pozisyonda olup, önce hafif fleksiyon, suyun içinde ise ekstensiyon yapmalidir. Kolun suyu çekmesi evresinde ise dirsek yavas yavas fleksiyon yapar ve üst kol omuzla 90 dereceli bir açi yapincaya kadar kol suyu önden asagiya geriye dogru çeker. Kolun suyu itmesi evresinde el, kalçaya dogru çekilir ve kol düzeltildikten sonra disariya dogru çikartilir.
Pasif hareket: Suyun itilmesinden sonra, kol sudan çikar. Bu evrede dirsek hafif bükülü olmalidir, çünkü bütün kolun gevsemesi gerekir. Pasif hareket aktif hareketin baslangicina kadar devam etmektedir.
Genel hatalar:
• Kol suya girdiginde düz, çok bükük veya basa yakin olmasi.
• Suyun çekilmesinin düz kolla yapilmasi.
• El bilegi ekleminin gevsek olmasi.
• Suyu çekme hareketinin kisa olmasi.
• Pasif hareketin düz ve gergin kolla yapilmasi
• Pasif harekette kolun izledigi yolun suyla paralel olmasi (kolun yandan atilmasi);.
Krawl kol hareketinin ögretiminde kullanilabilen egzersizler
1. Suyun disinda, ayakta tek kolla suyu çekme hareketinin uygulanmasi.
2. Suyun disinda, ayakta tek kolla pasif hareketin uygulanmasi.
3. Suyun disinda, alternatif kol hareketinin uygulanmasi.
4. Cimnastik sehpasi üzerinde yatay pozisyonda alternatif kol hareketinin uygulanmasi.
5. Havuzun kenari bir elle tutulur, diger kol hareketi uygular. Duvan tutan el degistirilerek, hareket tekrarlanir.
6. Sig havuzda, vücut belden bükülü olarak, yürüme ve kol hareketi uygulanmasi.
7. Yüzüstü yatay pozisyonda, bacak hareketi yapmadan, kol hareketinin uygulanmasi.
8. Yüzüstü yatay pozisyonda, 6 bacak vurusuna bir kol hareketinin yapilmasi.
9. Mesafeyi arttirarak, bacak hareketi yapmadan, kol hareketi uygulanmasi.
10. El paleti ile krawl yüzme.
Krawl yüzme tekniginde nefes alip-verme tekniginin uygulamasi
Krawl yüzmedeki vücut pozisyonu ve kol hareketinin ziklik hareketinden dolayi, uygun bir koordinasyon elde etmek için nefes almanin tek bir hareketle yapilmasi zorunlulugu vardir.
Nefes almak için basin uygun bir sekilde çevrilmesi sarttir, aksi taktirde vücut pozisyonu, kol hareketlerinin simetrisi ve bacak hareketlerinin plani bozulabilir ve bu sekilde yüzme randimansiz bir hale gelebilir.
• Pozisyon: Bas suyun içindedir, gözler ileriye bakar (basin açisi 45 derece);. Suyu çekme evresi boyunca nefes verilir daha sonra suyun itisini gerçeklestiren kolun tarafina dogru bas hafif egilir.
• Nefes alma: Yüzün yarisi sudan çiktiginda nefes alinir ve gözler sudan çikmaya hazirlanan kola dogru bakar. Kol omuz hizasina geldiginde nefes alma evresi sona erer ve basin pozisyonu vücudun pozisyonuna uygun hale gelir.
• Nefes tutulmasi: Basin vücut pozisyonuna dönmesinden sonra, kol suya girinceye kadar ve kolun "kayma" evresi bitinceye kadar nefes tutulur.
Nefes alip-verme evreleri süre olarak esit degildir: En uzun süren evre nefes vermedir, nefes alma ve nefes tutma evreleri ise daha kisadir. Kol ve vücut hareketlerinde asimetrik bir durumun ortaya çikmamasi için, yüzmeyi yeni ögrenenlere her iki taraftan nefes almalari tavsiye edilir.
RE: KRAWL (Serbest); YÜZME TEKNIGI -
Krawl yüzme yans tekniklerinde dönüs tekniklerinin zaman içerisindeki gelisimi
Uygulama süresini azaltmak için zaman içerisinde yan dönüsleri sürekli degisikliklere ugramistir.
Açiklanan ilk dönüs seklinin çok basit bir karakteri vardi: Bir kol havuzun kenarindan destek alip, vücut yükseliyordu, daha sonra vücudun arkasi havuzun duvarina dogru çevrilirdi ve duvardan ayaklarla iterek suyun altina girilip yüzmeye devam edilirdi.
Krawl yüzme teknigindeki ilk çagdas dönüs ünlü Johnny Weissmüller tarafindan 1922 yilinda gösterilmistir. Daha önceki bahsettigimiz dönüsten farkli olarak, burada el sadece duvara dokunurdu ve duvardan destek alarak vücudun arkasi duvara dönüyordu, daha sonra ayak tabanlari duvara yerlestirilerek itis yapilirdi. Kolun kenardan degil, duvardan destek almasi, zaman kazanilmasini saglardi.
Yillar boyunca bu dönüs kullanilmistir, fakat daha sonra Uluslararasi Yüzme Federasyonun getirdigi bir kural "duvara sadece elle dokunmaya izin verdiginden, süratli bir dönüs olusturulmasina engel olmustu. Bunun için 1965 yilinda bu kural degistirildi ve "duvara vücudun herhangi bir parçasi ile dokunma" izin verilmeye basladiginda, duvara elle dokunmak yerine, havuzun bitimine dogru bir takla ve ayaklarla duvara itme ile bir dönüs sekli meydana çikti.
• Krawl yüzmede yaris dönüsünün teknik uygulamasi
• Duvara hamle: Kolun suyu itisi bittiginde, bir kol yukarida, diger kol ise vücut yaninda kalir.
• Tam dönüs: Yukarida kalan kol güçlü bir su çekisi yapar. Çene gögüs'e dayanir, dizler karina çekilir ve takla baslar. Takla atildiktan sonra vücut 90 derecelik bir yana dönüs yapar, ayaklar duvardan destek alir ve dizler fleksiyon pozisyonundadir.
• Duvardan itis: Dizleri düzelterek, bacaklar duvardan aldigi destekle güçlü bir itis yapar ve yüzüstü pozisyonuna gelinceye kadar yana dönüs devam eder.
• Suyun içinde ilerleme ve çikis: Duvardan itip bir süre kaydiktan sonra, bacak hareketi baslar. Kolun ilk hareketi ile birlikte vücut sudan çikar ve yüzmeye devam edilir.
Genel hatalar:
l. Taklanin havuzun duvarinin çok yakininda yapilmasi.
2, Hamle yaparken kolun duvara degmesi.
3. Ayak tabanlarinin havuzun duvarina yavasça konmasi.
• Krawl yüzmede yaris dönüsünü ögretmek için kullanilabilen egzersizler
1. Suyun disinda jimnastik minderi üstünde takla.
2. Suyun disinda jimnastik minderi üstünde takladan sonra duvara ayaklan koymak.
3. Suyun içinde kulvarda veya bir sopanin çevresinde takla.
4. Suyun içinde yüzerken, takla ve sirt üstü pozisyonuna gelme.
5. Duvarda takla ve sirt üstü pozisyonuna gelme.
6. Duvarda takla ve yön degistirme.
7. Duvarda takla, yön degistirme ve duvardan itis.
8. Komple takla.
• Krawl yüzme yaris tekniginde depar tekniklerinin gelisimi
Etkili bir depar için aranan ilk özellik iyi bir reaksiyon sürati ve beceridir. Zaman içerisinde baktigimizda, depar tekniklerini gelistirmek için ya çikis sinyali ile uçusun baslamasi arasindaki süreyi kapatmak ya da suya giriste vücudun pozisyonunu uygun hale getirmek için çalisilmistir
Klasik deparda uçusu gerçeklestirmek için bir yan çember üzerindeki kollarin savrulmasi söz konusudur.
Deparin baska bir çesidinde ise, kollarin yaklasik 360 derecelik bir daire hareketiyle, daha büyük bir hamle olusturulmasina neden oluyordu. Ancak bu tür deparda hamle daha etkili olup, reaksiyon sürati azalir. Son 20 yilda ise, performans yüzücüleri kollarin savrulmasini nerede ise sifira indirdiler, ve bu sekilde yeni dereceler elde edilmesinde önemli adimlar atildi.
• Krawl yüzme yaris tekniginde yaris depari protokolünün meydana gelmesi
Uluslararasi Yüzme Federasyonu'nun öngördügü yans deparinin protokolü söyle meydana gelmektedir:
Depar hakeminin ilk sinyali ile yüzücü depar tasina çikar ve lasin arka tarafinda durur. Yüzücülerin hazirlik hareketleri butiginde, depar hakeminin '"lake yonr marks" komutu ile tüm yüzücüler depar tayinin ön tarafindaki depar pozisyonunu alir. Hiç hir yüzücüde hareket olmadiginda, hakem çikis sinyalini verir ve yarisma baylar. Uluslararasi Yüzme Federasyonu 'na göre iki defa fodepar (yalnis depar); hakki verilir. Ikinci fodepar yapan herhangi hir yüzücü diskalifiye olur.
RE: KRAWL (Serbest); YÜZME TEKNIGI -
Krawl yüzmede yaris deparin teknik uygulamasi
• "Take your marks" komutunda: Yüzücü depar tasinin ön tarafina yerlesir ve ayak parmak uçlari ile tasin kenarini kavrar. Ayak topuklari açik, vücut öne dogru fleksiyon yapar ve eller depar tasinin kenarinda, ayaklarin arasinda yerlestirilir. Bu pozisyonda yüzücü çikis sinyalini bekler.
• Çikis sinyali verildiginde yüzücü ileriye ve yukariya dogru bir atlama gerçeklestirir. Bu atlamada gereken güç bacaklarin tasi itisi ve kollar ile basin öne dogru savrulmasindan meydana gelir.
• Uçus: Çikistan sonra vücut ilk önce yukariya dogru, daha sonra suya paralel bir çizgi üzerinde ve en son asagiya dogru ilerler. Suya giriste vücut düz olup, suya girme açisi 35 dereceden daha büyük degildir Suyun altinda ilerleme: Suya girerken vücut asagiya dogru bir yol takip eder. Bu evrede vücudun suyun yüzeyine çikmasi için düz kalip hareket etmemesi gerekir. Su seviyesine yaklastiginda, bacak hareketleri baslar, daha sonra kol hareketlerine baslanir.
Genel hatalar:
1. Çikis sinyalin gergin beklenmesi.
2. Ayak parmaklarinin depar tasi kenarina yerlestirilmemesi
3. Uçus sirasinda bacaklarin fleksiyon-ekstensiyon hareketi yapmasi
4. Basin geriye çekilmesi.
5. Suya girdikten sonra bacaklarin gergin olmasi ve
RE: KRAWL (Serbest); YÜZME TEKNIGI -
Krawl yüzmede yans depari ögretmek için kullanilabilen yardimci egzersizler .
1. Disarida depar evrelerinin uygulanmasi.
2. "Tavsan siçramasi" egzersizi.
3. Havuzun kenarinda oturarak, kollar basin üstündeyken, suya düsme.
4. Havuzun kenarinda, dizlerden çok fazla fleksiyon yaparak, kollar bas üstündeyken, suya düsme.
5. Havuzun kenarinda, dizlerden çok fazla fleksiyon yaparak, kenari iterek atlama.
6. Depar tasindan dizlerden çok fazla fleksiyon yaparak, tasi iterek atlama.
7. Depar tasindan geriden öne dogru kollari savurarak ve tasi iterek atlama. S. Depar komutlanyla çikis yapilmasi.
• Krawl yüzmede hareket koordinasyonu
Önceki evrelerden geçtikten sonra, sporcu krawl yüzme teknigini olusturan en önemli unsurlari ögrenmistir Sira bunlarin birlestirilmesine gelince, klasik krawl yüzme tekniginde l kol ziklesinde 3 bacak vurusu yapilir, yani bir çift kol hareketine 6 bacak vurusu uygulanmasi gerekir.
Burada bahsedilen koordinasyon birçok performans yüzücüsü tarafindan kullanilir ve özellikle kisa mesafe (sprint); yüzme için idealdir Uzun mesafeli yüzmede ise, kol hareketi sayisi fazlalastigindan, bacak hareketi yetisememeye baslar, dolayisiyla bir çift kol hareketine 4 ve hatta 2 bacak vurusu uygulanabilir Bu en son bahsettigimiz koordinasyon turu yüzme ögretiminde tavsiye edilmez, çünkü yüzmeyi yem ögrenenler çok fazla güce ve güvene sahip degildirler
• Krawl yüzmede yüzme temposu kullanilmasi
Bir hareketin temposu birçok faktöre bagli olarak meydana gelir Teknik (hareketin dogrulugu);, somatik (uzun yüzücüler daha uzun, genis hareket yaparlar); ve fiziki (daha büyük bir kuvvetin uygulanmasi hareketin süratini büyütür); Fakat su ortaminda ilerleme hareketlerinin temposunun degerlendirilmesi zordur, çünkü su yeterince direnç saglamadigindan tempoyu yükseldikçe ilerleme suratini de yükseltmek mümkün degildir Kisa mesafeli ilerlemede kuvvetin teknikle birlikte su yogunlugunda "destek" bulabilmesine ragmen, uzun mesafelerde yüksek tempo hareketlerinin bozulmasi, yorgunluk ve randimanin düsmesine neden olmaktadir
Diger bir açidan baktigimizda, kullanilan enerji hareketin yogunluguna baglidir, yani, yüksek bir tempo yüksek bir enerji harcamayi gerektirir, fakat bu daha yüksek bir sürat elde edilecegi anlamina gelmez!
Bu sartlar altinda, tempo sorununu iyice incelemek gerekmektedir: Temponun yükseltilmesi enerji harcanmasini fazlalastiracaktir ve sürate direkt iliskili bir fayda saglamayacaktir. Öte yandan, temponun düsürülmesi düsük bir enerji harcamasina yol açarken, sürate yine direkt iliskili bir fayda veya zarar saglamayacaktir.
Sürati nasil etkileyebiliriz, daha dogrusu süratin sabitligini muhafaza etmek için hangi sartlara uyulmasi gerekir? Ilk olarak vücudun, suyun içinde uygun bir pozisyonda durmasi gerekir. Böylece, Arsimet'in kuralina göre, vücut daha hafif olacaktir. Ikinci olarak, düsük tempo kullanilmasinin mantikli oldugu kabul edilerek, süratin düsmesini engellemek için yapilacak tek sey, suyu çekme kuvvetini yükseltmek olacaktir.
Bu prensipleri göz önünde bulundurarak, yüzme hareketlerinin "seyrek", "derin" ve "güçlü" olmasi gerektigini söylenebilir.
|